Opieka nad chorymi na Alzheimera
Godne starzenie się to marzenie każdego Seniora. Chcielibyśmy żyć długo, ale tylko świadomie, ciesząc się dobrym zdrowiem i czerpiąc radość z każdego dnia, aż do późnej starości.
Jak się zaczyna choroba Alzheimera i kiedy stanowi to problem?
Choroby neurodegeneracyjne (naczyniopochodne uszkodzenia mózgu) rozwijają się podstępnie, całymi latami mogą nie dawać żadnych objawów, a pierwsze symptomy bywają najczęściej przez chorego bagatelizowane.
Drobne kłopoty z koncentracją, zapominanie nazwisk albo tego, gdzie leżą klucze, niewielkie kłopoty z poruszaniem się, niezgrabność ruchów – to wszystko najczęściej zrzucamy na garb roztargnienia, przepracowania, czy starzenia się. Jeśli zauważysz, że chory nie potrafi się skutecznie komunikować, ma problem z wyartykułowaniem zdania, czy na przykład chowa klucze do lodówki, należy zgłosić się jak najszybciej do specjalisty neuropsychologa. Odpowiednio wczesne wykonanie diagnozy psychologicznej przez neuropsychologa pokaże, czy może to być początek choroby Alzheimera, czy inny problem. W przypadku złej diagnozy psychologicznej niezbędna jest wizyta u neurologa celem dalszej diagnostyki. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana i wdrożona odpowiednia terapia tym lepsze rokowanie. Nieleczona może postępować w galopującym tempie. W wyniku takiego postępu osoba chora zaczyna mieć problemy z wykonaniem najprostszych czynności, takich jak zrobienie zakupów, przygotowanie posiłków i ich spożywanie, załatwianie potrzeb fizjologicznych. Zapomina kim jest, traci orientację co do miejsca i czasu, ma problem z rozpoznaniem swoich bliskich. W takim przypadku należy choremu wykonać szczegółową diagnostykę radiologiczną, czasem z obserwacją na oddziale neurologicznym, czy psychiatrycznym, celem dobrania odpowiedniej terapii farmakologicznej.
Jak zapobiegać chorobie Alzheimera?
Nie da się na sto procent zapobiec wystąpieniu choroby, jednak można obniżyć ryzyko jej szybkiego postępu. Dotyczy to zwłaszcza choroby Alzheimera, w przypadku której neurolodzy mówią o zapobiegawczym działaniu poprzez aktywność intelektualną (np. uczestniczenie w zajęciach dla seniorów, kursach językowych, czy nawet rozwiązywaniu krzyżówek), regularnych ćwiczeniach fizycznych, pojeniu mózgu od 1 do 2 litrów wody, stosowaniu diety bogatej w witaminy i kwasy tłuszczowe omega-3 oraz utrzymywaniu niskiego poziomu cholesterolu. Z badań wynika też, że osoby samotne są dwa razy bardziej narażone na rozwój demencji występującej w przypadku choroby Alzheimera, niż osoby, które pozostają w związkach lub innych bliskich relacjach.
Czy należy leczyć chorobę Alzheimera?
Choroba Alzheimera jest chorobą neurodegeneracyjną mózgu, im wcześniej rozpoznana i wdrożono odpowiednie leczenie, tym wolniejszy jej postęp. Nieleczona postępuje w galopującym tempie. Współczesna medycyna próbuje dziś coraz skuteczniej leczyć problemy wynikające z postępu tej choroby, jednak żadna z nowoczesnych terapii nie pozwala na całkowite zatrzymanie postępującej degeneracji mózgu. Można natomiast skutecznie zapobiegać i opóźniać te procesy poprzez stosowanie odpowiedniego stylu życia, dietę, aktywność i kreatywność własną.
Co powinien wiedzieć opiekun o chorobie i opiece nad osobą chorą?
Problemy związane z chorobą Alzheimera w równym stopniu dotykają zarówno chorego, jak i jego opiekuna. Codzienność bywa trudna do zniesienia nie tylko dla osoby chorej, ale również dla całej rodziny. Opiekun musi mieć dużą wiedzę o chorobie Alzheimera, znać objawy, jakie pojawiają się w miarę postępu choroby, aby radzić sobie z nimi w przyszłości. Ważne jest to, aby odpowiednio przygotować mieszkanie tak, żeby osoba chora była bezpieczna, przeorganizować swoje życie na tyle, by pomóc osobie bliskiej, która w chorobie Alzheimera z czasem zapomina, jak się nazywa, nie wie kim jest, czy ma dzieci oraz jak trafić do domu. Opiekunowie nie mający wiedzy i doświadczenia na temat tej choroby doświadczają silnego stresu, czasem depresji. Warto korzystać z grupy wsparcia prowadzonej przez rodziny, opiekunów takich chorych celem wymiany doświadczeń.
Czy agresywne, złośliwe zachowanie osoby chorującej na Alzheimera jest świadome?
Chorzy na Alzheimera często zachowują się irracjonalnie, agresywnie, ich zachowanie często staje się przyczyną konfliktów. Musimy zdać sobie sprawę z faktu, że ich działanie nie jest świadome, lecz wynika z postępu choroby. Najbliżsi na początku choroby źle odczytują intencje chorego. Skarżą się, że specjalnie robi im na złość, wyzywa od złodziei, używa niecenzuralnych słów. A on po prostu nie rozumie tego wszystkiego, co się z nim dzieje albo się boi, że opiekun wciąż czegoś wymaga, a choremu się nie udaje temu sprostać.
Świat zewnętrzny staje się dla chorego obcy, budzi w nim lęk o swoje bezpieczeństwo, a to jest przyczyną zamykania się we własnym świecie opartym na wspomnieniach.
Jakie warunki należy zapewnić choremu?
Jeśli chodzi o warunki lokalowe, mieszkanie osoby chorej na Alzheimera powinno być dla niego bezpieczne (możliwość wyłączenia gazu, zabezpieczone okna, drzwi, prąd itp.) Tak pokoje, jak i kuchnia, czy łazienka, muszą być pomieszczeniami możliwie jak najbardziej funkcjonalnymi oraz wygodnymi w użytkowaniu. Sprawdzają się karteczki z napisami opisujące pomieszczenia czy urządzenia. Osoba chora nie tylko traci bowiem zdolności zapamiętywania, lecz i jej sprawność fizyczna jest o wiele gorsza niż dawniej. Czasem trzeba będzie zamówić nowe meble, by nie miały ostrych kantów, albo poprzestawiać je nieco, żeby osoba chora nie obijała się o nie, lecz mogła swobodnie się poruszać. Najważniejsze jest aby chory na Alzheimera posiadał własny pokój, w którym będzie stale przebywać, nie wolno zmieniać pokoju ani zmieniać w nim mebli, ponieważ chory może czuć się zagubiony. Będzie miał problem z nową topografią.
Konieczne składniki opieki nad chorym:
- Podawanie leków – osoba chora może niestety zapomnieć o ich zażyciu, zażyć zbyt mało, za dużo, albo przyjąć w ogóle niewłaściwe lekarstwa. Dlatego tak istotne jest czuwanie nad tym procesem – tym bardziej, że odpowiednie zażywanie leków pozwala złagodzić objawy choroby lub zahamować jej rozwój.
- Pomoc w czynnościach dnia codziennego – porannej toalecie, myciu zębów. Pomoc w odpowiednim dobraniu ubioru do pory roku, przypilnowanie aby chory spożywał przygotowane posiłki, pił odpowiednią ilość napoi, wychodził na spacery, lub zachęcanie do innej aktywności.
- Zapewnienie bezpieczeństwa – stan chorego uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby, jednak w pewnym momencie może być konieczny stały nadzór. Osoba chora przestaje kojarzyć pewne rzeczy, ich zastosowanie, sposób zachowania bezpieczeństwa. Nie pamięta nazwisk, twarzy, zapomina gdzie mieszka. Trzeba nad tym wszystkim zapanować, żeby chory mógł czuć się bezpiecznie. Konieczne jest oznakowanie ubrań chorego imieniem i nazwiskiem oraz adresem gdzie mieszka, osobie chorej można założyć bransoletkę na rękę z takimi danymi.
- Ćwiczenie pamięci i ciała – Alzheimer jest chorobą, która na pewno będzie postępować, jednak w dużej mierze od sposobu wdrożonego leczenia zależy jak szybko będzie to następować. Leczenie polega również na wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń pamięciowych, terapii zajęciowej i rehabilitacji. Wszystko po to, by zapewnić choremu sprawność i opóźnić wystąpienie kłopotów z funkcjonowaniem.
- Wysiłek opiekuna – niestety, opieka nad chorym na Alzheimera jest bardzo trudna. Im wcześniejsze stadium choroby, tym objawy są łagodniejsze (a zatem i chory wymaga mniejszego zakresu pomocy), jednak z czasem opiekun musi włożyć wiele wysiłku w odpowiednie działanie. Musi dla odmiany pamiętać o dodatkowych rzeczach zamiast chorego.
Oferta: Elderis proponuje program profilaktyki oraz opieki w chorobie Alzheimera
Zapraszamy na turnus do naszych ośrodków do Centrum Aktywnego Seniora w Ustroniu, lub do Sanatorium Zacisze w Szczawnie Zdroju gdzie za pomocą ćwiczeń z kinezjologii mózgu nasi specjaliści nauczą Państwa jak wspomagać procesy poznawcze, w tym pamięć. Dzięki ćwiczeniom, przystosowaniu otoczenia do potrzeb osób chorych, jak i stosowaniu odpowiednich środków bezpieczeństwa można zdecydowanie podnieść jakość ich życia. Nie można chorych we wszystkim wyręczać, gdyż konieczność wykonywania pewnych czynności samodzielnie jest jednym ze składników terapii. Organizując różne formy zajęć i warsztatów wspieramy naszych chorych w rozwijaniu ich zainteresowań i motywujemy do twórczej aktywności. Nigdy nie jest za późno na działania wspomagające procesy poznawcze: kojarzenia, pojmowania, uczenia się, czy zapamiętywania.